Bennekomse verhalen

Vertegenwoor-digen Bennekomse raadsleden ook hun eigen dorp?

BENNEKOM Op de verkiezingslijsten voor de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen staan zeven personen die in Bennekom wonen en, wie weet, straks mogelijk een plekje krijgen in de nieuwe gemeenteraad, die 39 leden telt. Op vijf dorpen die samen de gemeente Ede vormen nog een redelijk getal. Ook als je bedenkt dat bij GroenLinks alle kandidaten in het dorp Ede wonen. De buitendorpen zijn door deze partij volkomen vergeten. Is het nodig dat de verschillende dorpen in de Raad vertegenwoordigd zijn?

Kees Heitink

In de roemruchte geschiedenis van Bennekom is het twee keer gebeurd dat Bennekommers zo ontevreden waren over de aandacht van Ede, dat ze een serieuze poging waagden om zelfstandig te worden. In Lunteren is het wegplakken van ‘gem. Ede’ op de grote blauwe naamborden aan het begin van het dorp schering en inslag. Ook in Bennekom komt dat voor. Kan Bennekom niet beter gewoon los van Ede? Als een zelfstandige gemeente met een eigen gemeentehuis? Een mooi gemeentehuis is in Bennekom zo gevonden. In Frankrijk heeft toch ook ieder klein dorpje een Mairie? 

In de buitendorpen ligt de vertegenwoordiging in Ede traditioneel wat meer gevoelig. Een dorpsgenoot in Ede kan helpen, wordt er gedacht. Raadsleden uit het eigen dorp brengen het raadsgevoel dichterbij en merken dorpse dingen eerder op. Het CDA heeft er zelfs speciale spandoeken voor over.

In 1896, de gemeente Ede stond toen voor een burgemeesterswissel, dienden 137 vermogende Bennekommers een officieel verzoek in om van Bennekom een zelfstandige gemeente te maken. Eerste ondertekenaar was de vooraanstaande mr. A.C. van Daalen. Het verzoek werd gericht aan het Koninklijk Huis en aan Gedeputeerde Staten van Gelderland. Het gemeentebestuur kreeg een afschrift. 

Het argument was financieel: Bennekom had toen, in vergelijking met andere delen van de gemeente, een flink aantal ‘welgestelden’ onder haar inwoners. En terwijl er ongeveer een zesde deel van het totaal aantal gemeentelijke inwoners woonde, bracht het dorp veel meer dan een zesde deel van de gemeentelijke belastingen op, die toen Hoofdelijke Omslag heette. En dat stoorde. Vooral ook omdat, zo argumenteerden de indieners, veel minder dan een zesde deel van de opbrengst aan Bennekom werd besteed. Dat konden ze zelf beter. Men voelde zich benadeeld en achtergesteld.

Het verzoek leidde tot grote commotie. De gemeenteraad ging in diepgaand overleg. De Raad bestreed dat Bennekom werd achtergesteld. Dat vond ook het College van B&W, dat liet weten dat Ede financieel extra bezwaard zou raken als Bennekom zelfstandig verder ging. Een omgekeerd argument dus. En uiteindelijk ging zo de hele boel als een nachtkaars uit. In juni 1896 ontvingen de indieners een definitieve afwijzing, verstuurd door de minister van Binnenlandse Zaken. Bennekom bleef bij Ede. Twee jaar later richtte mr. A.C. van Daalen de Bennekomse V.V.V. op met als belangrijkste doel: ‘Bennekoms belang’.

Tien jaar later (1905) werd het nogmaals geprobeerd. Deze keer deden ook de (toen) drie Bennekomse raadsleden mee. Ede hield Bennekom in haar vooruitgang tegen, was het idee. Maar toch vertelt het verleden hier wel wat actueels: het dorp Bennekom wil geen inspraakarme deelgemeente van het dorp Ede zijn.